Mesnevi

Dinle, bu ney nasl ikâyet ediyor, ayrlklar nasl anlatyor: Beni kamlktan kestiklerinden beri feryadmdan erkek, kadn herkes alayp inledi. Ayrlktan parça parça olmu, kalb isterim ki, itiyak derdini açaym. Aslnda uzak düen kii, yine vuslat zamann arar.Ben her cemiyette aladm, inledim. Fena hallilerle de e oldum, iyi hallilerle de. Herkes kendi zannnca benim dostum oldu ama kimse içimdeki srlar aratrmad. Benim esrarm feryadmdan uzak deildir, ancak (her) gözde, kulakta o nur yok. Ten candan, can da tenden gizli kapakl deildir, lâkin can görmek için kimseye izin yok. Bu neyin sesi atetir, hava deil; kimde bu ate yoksa yok olsun!Ak ateidir ki neyin içine dümütür, ak cokunluudur ki arabn içine dümütür. Ney, dosttan ayrlan kiinin arkada, haldadr. Onun perdeleri, perdelerimizi yrtt. Ney gibi hem bir zehir, hem bir tiryak, ney gibi hem bir hemdem, hem bir mütak kim gördü? Ney, kanla dolu olan yoldan bahsetmektedir..MESNEV'NN ANLAMIMevlana'nn bu eserinin adna Divan iirinde bir nazm biçimi olan mesnevinin ad verilmitir. Mesnevi Arap, Fars ve Divan edebiyatnda kendi aralarnda kafiyeli beyitlerden oluan aruzun ksa kalplar ile yazlan, uzun ak hikayelerini ve destanms konular ilemeye müsait olan bir nazm biçimidir. Mevlana eserini mesnevi nazm biçimi ile yazm ve eserinde de bu ad vermitir. "Mesnevi" kelimesinin Arapçadaki manas "ikier ikier" demektir.Edebiyatta; her beyti kendi arasnda kafiyeli ve beyit saysnn snr olmad için uzun eserlerin yazmnda tercih edilen, hikayelerin sosyal hayatla ilgili konularn, dini tasavvufi temalarn, felsefi düüncelerin, destan ve kssalarn ilenebildii bu türe 'mesnevi' ad verilir. Mesnevi uzun yazlarn yazlmasna elverili olan ve divan iirinde en uzun nazm biçimidir. Dibace: mesnevinin önsözüdür. Manzum veya mensur olabilir.Mesnevi'nin ana konusu ise Tevhid'dir: Yani Allah'n birlii ve bütünlüü,Münacaat ise: Allah'a yalvar, Naat, peygambere övgü gibi bölümler bulunur.MEVLANA'NIN MESNEV'SMevlana 6. ciltten oluan ve "Birlik Dükkan" olarak tanmlad bu eserini eserine Mesnevi adn vermitir. V. cildin ikinci beytinde Hüsameddin Çelebi'ye ithafen "Hüsamname" olarak zikredilse de, hemen bir sonraki beyitte "Mesnevi"nin son cildi... ibaresinde de belirtildii gibi eserin ismine mesnevi denmitir. Mevlana, Mesnevi'sinin . cildinin henüz banda "Bu kitap Mesnevi kitabdr..." diyerek eserinin ismini teyit etmektedir.Mesnevi'de Hint, ran, Yunan, Roma mitolojisi; erenlerin kssalar, ak masallar, halk hikayeleri, hatta ta Kellie ve Dimne'den gelme hikayeler, barndran bir eserdir. Mesnevi 25.632 beyitten oluan büyük bir eserdir. Mevlana bu eserinde adeta "Kur'an- Kerim'i hikayeler; kssalar ve deyimler araclyla anlatmtr.6 Ciltten oluan Mesnevi'deki hikayelerin biri anlatlrken dierine geçilmektedir. Bir hikaye baka bir hikayeyi balatmakta bu ibretlik hikayeler yoluyla mesajlarn iletmektedir. Mevlanâ, tasavvufi fikir ve düüncelerini, bu ekilde birbirine eklenmi hikayeler hâlinde anlatmtr.Mesnevi iir eklinde yazlm olmasna ramen Mevlana, bir iir kitab yazmaya gayret etmemi, eserinde kalplara, kafiyelere veya iirsellie özen göstermemitir. Mesnevi'yi iir söylemek amacyla telif etmeyen Mevlana iir yazmaya çalmam, iir sanatn düüncelerini anlatmak için bir alet, bir araç olarak düünmütür. Hatta Mevlana iiri küçümserken "Manann iire samayacan, harfin laykyla manaya suret olamayacan" belirtir. iiri manay tasvir eden suret olarak görmü "Mesnevimiz Kur'an gibidir; bazsna doru yolu gösterir, bazsn da sapkla götürür...